Notatki

• {#1} publikuję z szacunkiem do życiowych decyzji, które Ciocia musiała podejmować, i okoliczności, które w Jej ocenie zmusiły Ją do podpisania folsklisty; nie oceniam i proszę, by pochopnie nie oceniać, zwłaszcza że sami nie musimy podejmować takich decyzji w takich samych warunkach i czasach — obyśmy nigdy nie byli zmuszani do heroizmu😢… ► Chroniąc prywatność i wizerunek żyjących i niedawno zmarłych, jednocześnie publikuję niektóre (wybrane konkretne) ich dane (imiona i nazwiska, daty, miejsca) oraz prywatne źródła (korespondencję pomiędzy krewnymi, rękopisy, dokumenty i fotografie), ponieważ są istotne dla rodziny, zasługują na pamięć. W przypadku źródeł, powinny być utrwalone jako świadectwo więzi rodzinnych, czasów i człowieczeństwa pojedynczych Ludzi. Dla kolejnych przechowawców źródła te były ważne, skoro je zachowano, nie zniszczono ich. Osoby, których dotyczy, nie były osobami publicznymi, ale również zasługują na upamiętnienie i zachowanie od niepamięci. Źródła zawierają odniesienia do zwykłych relacji międzyludzkich, elementów życia codziennego i rodzinnego. Są pisane różnym językiem, często codziennym, potocznym, zwykłym, z błędami. Niektórym lektura takich zapisków może wydawać się trochę naruszaniem cudzej intymności. Jednak warto takie artefakty zachowywać. Dzięki nim, poznajemy nieco, jakimi Ludźmi byli, jak funkcjonowali. Stają się nam bliżsi. Łatwiej empatią wczuć się w ich sytuację. Jak kiedyś napisałem:„Śladów dosłownie konkretnych osób na trasach rowerowych wcale nie szukałem. Moi przodkowie i krewni wszak pomników ani pałaców przy drogach po sobie raczej nie zostawiali. Co najwyżej z nazwisk na cmentarnych nagrobkach (jeszcze) nieznanych mi osób mogłem rozeznać, czy do niedawna ktoś z „moich” się tam uchował. Odwiedzić kościoły, które być może nawiedzali lub widywali jak ja z zewnątrz (oni z racji innego wyznania religijnego, ja ze względu na mój strój i zamknięte drzwi). Zobaczyć lokalne zabytki na otwartym powietrzu, które nie wymagały zabezpieczania mojego wędrownego dobytku na czas zwiedzania. Chciałem tylko krótko i symbolicznie być w miejscach, w których i Oni żyli. Widzieć niebo, na które patrzyli i pod którym przeżywali wydarzenia, które wyobrażałem sobie po lekturze metryk. Pooddychać tym powietrzem i przemierzać drogami, którymi i Oni podążali. Nim je wyasfaltowano i nadszedł smog. Chętnie wybierałem polny i leśny gravel, chyba że zbliżała się już wieczorna uczta komarów, much i innych bez wzajemności kochających mnie owadów”. Źródło: „Rowerem śladami przodków owczarzy” Parantele 6(2021) Śląskie Towarzystwo Genealogiczne we Wrocławiu (ISBN 978-83-959129-6-2 ISSN 2451-4136) s. 173; „Śladami przodków owczarzy” Odkrywca 7/2022 (282, ISSN 1505-6104) s. 26.
• {#2} Od marca 1941 r. do marca 1942 r. mieszkańcy ziem polskich okupowanych przez nazistowską III Rzeszę musieli wypełnić ankietę (kwestionariusz), na podstawie czego przydzielano ich do jednej z 4 kategorii (Wikipedia):
  • 1/I Volksdeutscher (pol. etniczny Niemiec) — osoby narodowości niemieckiej, aktywne politycznie, działające na rzecz III Rzeszy w okresie międzywojennym (tzw. Reichslista); otrzymywały obywatelstwo, Ausweis niebieski
  • 2/II Deutschstämmige (pol. urodzony w Niemczech) — osoby przyznające się do narodowości niemieckiej, posługujące się na co dzień językiem niemieckim, kultywujące kulturę niemiecką, zachowujące się biernie w okresie międzywojennym; otrzymywały obywatelstwo, Ausweis niebieski
  • 3/III Eingedeutschte (pol. ludzie zniemczeni) — osoby autochtoniczne, uważane przez Niemców za częściowo spolonizowane (Górnoślązacy, Kaszubi, Mazurzy) oraz Polacy niemieckiego pochodzenia (osoby pozostające w związkach małżeńskich z Niemcami); otrzymywały obywatelstwo na 10 lat, Ausweis zielony
  • 4/IV Rückgedeutschte (pol. nawróceni na niemieckość) — osoby pochodzenia niemieckiego, które się spolonizowały i czynnie współpracowały w okresie międzywojennym z władzami polskimi, bądź działały w polskich organizacjach społeczno-politycznych (popularnie zwane przez Niemców renegatami) oraz także Polacy, którzy po pomiarach czaszki i innych badaniach uznani zostali za wartościowych rasowo; mogły otrzymać obywatelstwo na zasadzie wyjątku, Ausweis czerwony
  Odmowa wypełnienia mogła zakończyć się wysłaniem całej rodziny do obozu koncentracyjnego lub przesiedleńczego.
  Zobacz też:
  • Wikipedia: Volkslista, Volksdeutsche, rehabilitacja
  • obwieszczenie (Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa DŻS VIII.2/240)
  • przepisy:
    • ustawa z dnia 6 maja 1945 r. o wyłączeniu ze społeczeństwa polskiego wrogich elementów (Dz. U. Nr 17, poz. 96, z późn. zm.)
    • rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 maja 1945 r. w sprawie rehabilitacji osób wpisanych do drugiej, trzeciej i czwartej grupy niemieckiej listy narodowej lub zaliczonych do jednej z grup uprzywilejowanych przez okupanta (Dz. U. Nr 21, poz. 130, z późn. zm.)
  • zaświadczenie stałe (Zajezdnia Wrocław PL OPiP IV-1-1-214)
  • miłośnicy historii Zabrza (Ryszard Kipias, Dariusz Guza, Andrzej Dutkiewicz) o deklaracji wierności
  • artykuły p. Sylwii Bykowskiej, ponadto tejże: „Karać czy rehabilitować? Powojenne ustawodawstwo polskie wobec osób wpisanych na Niemiecką Listę Narodowościową” (DOI), Czasopismo Prawno-Historyczne tom LXIV (2012), zeszyt 1, s. 149 i nn.

Źródło

• {#1} Archiwum domowe Jolanty Baron (MR15544); przechowuje: Maciej Róg; przechowywanie w przeszłości: Jolanta Baron

Rekordy linkujące

• data i czas — publiczne dla wszystkich
• miejsce — publiczne dla wszystkich
• rekordy — publiczne dla wszystkich
• wyszukiwarki internetowe — nie